Zodra baby’s het levenslicht zien, zien ze effectief niet veel meer dan dat: licht, vormen en beweging. En dat allemaal in zwart-wit, want kleuren registreert je baby pas later. In dit artikel lees je hoe die kleurontwikkeling verloopt, en hoe je met speelgoed die visuele ontdekkingstocht kunt ondersteunen.
Licht en donker
In de baarmoeder kan een foetus al licht en donker onderscheiden. Na zo’n 25 weken kunnen ze hun ogen openen en sluiten. Als je tegen het einde van je zwangerschap met je blote bolle buik geniet van de volle zomerzon (vergeet je zonnecrème niet), dan kan je kindje dat zien als een lichtere gloed door je huid heen.
Een pasgeboren baby heeft nog een vrij wazig zicht, maar is al erg gefascineerd door contrasten en het verschil tussen licht en donker. Je kindje vindt het bijvoorbeeld fantastisch om naar je gezicht te kijken – vooral de (contrasterende) combinatie ‘wenkbrauwen-haarlijn’ is een topper. Pas na 2 à 3 maanden zal die focus verschuiven naar je ogen.
Staafjes en kegeltjes
In de eerste weken na de geboorte ervaart een baby de wereld voornamelijk in zwart, wit en grijstinten. Dat komt omdat ons netvlies bestaat uit twee soorten cellen: staafjes en kegeltjes. Staafjes zijn lichtgevoelig, zodat je ook bij weinig licht nog contrasten en beweging ziet. Deze cellen zijn bij de geboorte al goed ontwikkeld.
Kegeltjes, die ervoor zorgen dat je kleuren waarneemt, zijn pas na 3 maanden volledig ontwikkeld. Dat heeft allemaal te maken met onze ingebakken overlevingsdrang: het is handiger voor pasgeborenen om contrast te herkennen (zoals het gezicht van mama) in plaats van kleur.
Die visuele ontwikkeling verloopt overigens razendsnel: 6 tot 8 weken na de geboorte begint een baby kleuren te detecteren. Eerst worden de L-kegeltjes gevormd, die gevoelig zijn voor licht met een lange golflengte – ofwel rood. Daarna volgen de M-kegeltjes (groen) en S-kegeltjes (blauw); voor geel worden meerdere kegeltjes tegelijk getriggerd (L en M).
Na 3 à 4 maanden kunnen baby’s al goed die verschillende kleuren van elkaar onderscheiden. Pas later gaan ze die associëren met namen als ‘rood’ en ‘blauw’.
Waarom gebruiken we vaak primaire kleuren in speelgoed?
Zodra baby’s kleuren van elkaar kunnen onderscheiden, krijgen ze een sterke voorkeur voor felle tinten. Daarom is babyspeelgoed vaak rood, geel of blauw: de primaire kleuren. Rood is de eerste kleur die baby’s zien. Die knalkleur trekt bijgevolg snel hun aandacht. Rood speelgoed is dus als het ware een vitamineprik voor hun vroege visuele ontwikkeling.
Bij baby’s is er een sterker verband tussen kleuren en emoties dan bij volwassenen. Warme kleuren zoals rood en geel stimuleren bijvoorbeeld energie en alertheid – daarom hebben veel speelblokken en rammelaars die kleuren. Koude kleuren zoals blauw en groen hebben, net als pasteltinten, een kalmerend en rustgevend effect. Daarom zijn het ideale keuzes voor beddengoed of knuffels.
Hoe kan je de kleurontwikkeling van je baby ondersteunen?
Tip #1: kies speelgoed in contrasterende kleuren
Pasgeborenen zijn dol op contrasten en de combinatie van wit en zwart. De zwarte en witte elementen in ons Ocean Friends-gamma, zoals in deze mobiel voor boven een babybedje, zijn dus heel bewust gekozen. Ze helpen je baby om vormen en objecten beter te onderscheiden – een echte krachttraining voor hun cognitieve groei.
Na twee maanden kan je overstappen naar speelgoed in diverse primaire kleuren. Zo kunnen ze al spelenderwijs verschillende kleuren leren kennen en herkennen.
Tip #2: ga voor duidelijke patronen
Strepen, stippen, bolletjes, ruitjes … Het ziet er niet alleen leuk uit, het is ook goed voor de visuele ontwikkeling van je kind. Van rammelaars en badspeeltjes tot bijtringen en speelmatten: er is een waaier aan (bontgekleurde) opties, en allemaal helpen ze je kindje om motieven te leren herkennen.
Zorg wel voor wat variatie. Haal de ene keer de gestreepte knuffel boven, de volgende keer de gestippelde speelbal. Zo creëer je afwisseling en vermijd je overprikkeling.
Tip #3: speel met kleur in beweging
Hang een mobiel met felgekleurde draaiende figuurtjes boven het wiegje of de kinderwagen van je kleine ontdekkingsreiziger. Beweging trekt de aandacht van je baby en stimuleert zowel hun zicht als hun motorische ontwikkeling. Ze zullen namelijk vroeg of laat proberen om die speeltjes vast te pakken, eraan te draaien, erin te knijpen …
Tip #4: vergeet het kleurige leesvoer niet
Kartonnen prentenboeken met eenvoudige illustraties zijn een ideale manier om de visuele en cognitieve groeicurve van je baby te ondersteunen. Door voor te lezen en de kleuren te benoemen geef je ook hun taalontwikkeling een duwtje in de rug. Win-win!
Wanneer je kleuren combineert met een waaier aan texturen, dan stimuleert dat zowel de visuele ontwikkeling van je baby als de sensorische ontwikkeling in het algemeen. Denk maar aan knuffels en dekentjes. Kies dus bij voorkeur voor exemplaren met verschillende soorten textiel: pluche, geribbelde stof, katoen …
Een kennismaking boordevol voordelen
Het kleurenpalet van een baby ontwikkelt zich razendsnel. Door bewust speelgoed te kiezen dat aansluit bij de visuele ontdekkingstocht, kan je optimaal inspelen op de groei en het waarnemingsvermogen van je kindje. Contrasten, primaire kleuren en speelse patronen geven je baby niet alleen een kennismaking tot alle kleuren van de regenboog, maar ook een boost voor het brein. Daarom trekken we bij Nûby vol de kleurrijke kaart.
